Vài suy nghĩ về vai trò của thanh niên trong sự phát triển của Đắk Lắk hiện nay
MỘT VÀI SUY NGHĨ VỀ VAI TRÒ CỦA THANH NIÊN
TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA ĐẮK LẮK HIỆN NAY
* Lữ Ngọc Cư
Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk
Với diện tích tự nhiên 13.125 km2, dân số gần 1,8 triệu người, trong đó lực lượng thanh niên chiếm 30% dân số của tỉnh;44 dân tộc anh em cùng chung sống;tổ chức hành chính gồm có 13 huyện, 1 thị xã, 1 thành phố với 180 xã, phường, thị trấn, Đắk Lắk là một địa bàn chiến lược quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của Tây Nguyên và cả nước. Trong những năm gần đây, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực. Kết quả đó trước hết là do sự lao động sáng tạo và phấn đấu không ngừng của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, trong đó có sự đóng góp quan trọng, hiệu quả của thanh niên, lực lượng năng động, sáng tạo, xung kích trên mọi lĩnh vực.
Một đất nước, một địa phương muốn phát triển, đều phải quan tâm đến việc bồi dưỡng và phát huy thanh niên. Sự phát triển của thanh niên không những quan hệ đến vận mệnh của đất nước, sự phát triển của địa phương, mà còn ảnh hưởng đến tương lai của dân tộc, vì vậy, thanh niên luôn được xác định là lực lượng chiến lược, là chủ thể tích cực nhất trong sự phát triển. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu của tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Bác đánh giá cao vai trò của thanh niên với tư cách là một lực lượng hăng hái trong sự nghiệp xây dựng đất nước: “Thanh niên ta rất hăng hái. Ta biết hợp lòng hăng hái đó lại và dìu dắt đúng đắn thì thanh niên sẽ thành một lực lượng rất mạnh mẽ”.
Từ năm 2003, thể theo nguyện vọng của tuổi trẻ cả nước và đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã đồng ý lấy tháng Ba hàng năm là “Tháng Thanh niên”. Với phương châm “Tuổi trẻ hành động vì cộng đồng - Xã hội chăm lo bồi dưỡng thanh niên”, Tháng Thanh niên hàng năm thật sự là tháng cao điểm dấy lên phong trào hành động của tuổi trẻ, phát huy tính sáng tạo, tham gia tích cực phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Ngày 29-11-2005, kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XI đã chính thức thông qua Luật Thanh niên, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc tăng cường quản lý nhà nước về công tác thanh niên, tạo cơ hội và môi trường thuận lợi cho tuổi trẻ rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Trước vai trò quan trọng của thanh niên đối với sự nghiệp đổi mới của đất nước, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (khóa X) đã ra Nghị quyết chuyên đề về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, xác định rõ quan điểm chỉ đạo: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển, thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước”. Điều 4 Luật Thanh niên cũng đã ghi rõ: “Thanh niên là tương lai của đất nước, là lực lượng xã hội hùng hậu, có tiềm năng to lớn, xung kích trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đào tạo, bồi dưỡng và phát huy thanh niên là trách nhiệm của Nhà nước, gia đình và xã hội…”. Để tạo điều kiện cho thanh niên phát triển nhanh, ngay từ năm 2003, Nhà nước ta đã ban hành “Chiến lược phát triển thanh niên đến năm 2010”, trên cơ sở đó sẽ tiếp tục ban hành và hoàn thiện những chính sách thanh niên, đáp ứng nhu cầu phát triển của thanh niên trên nhiều lĩnh vực;đời sống, lao động, học tập, rèn luyện, trưởng thành.
Nhìn nhận, đánh giá đúng đắn vai trò, vị trí của thanh niên trong quá trình phát triển của địa phương đặc thù như Đắk Lắk là để hiểu sâu, hiểu kỹ về thanh niên và các vấn đề của thanh niên. Đây chính là tiền đề, là điều kiện hết sức quan trọng để định ra nội dung, giải pháp giáo dục, bồi dưỡng và tổ chức thanh niên thành lực lượng chính trị hùng hậu góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong tổng số hơn 591.000 thanh niên trong toàn tỉnh hiện nay, Đắk Lắk có khoảng 142.000 thanh niên dân tộc thiểu số, 15 huyện, thị, thành đoàn và 7 Đoàn trực thuộc đang quản lý 21.807 đoàn viên người dân tộc thiểu số;tổ chức Hội Liên hiệp thanh niên các cấp tập hợp khoảng 85.000 thanh niên dân tộc thiểu số vào tổ chức.
Bên cạnh những đặc điểm chung của cả nước, tình hình thanh niên và công tác thanh niên của Đắk Lắk còn mang những đặc điểm đặc thù của vùng Tây Nguyên. Nhìn chung, thanh niên các dân tộc Đắk Lắk đều hăng hái ủng hộ và tích cực thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;luôn thể hiện khát vọng và ý chí quyết tâm vượt qua đói nghèo, lạc hậu để vươn lên cùng với sự phát triển chung của đất nước. Đông đảo đoàn viên thanh niên luôn mong muốn được học tập, cống hiến và trưởng thành, có công ăn việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, được sống trong môi trường xã hội có văn hóa lành mạnh, được hoạt động và hưởng thụ các giá trị văn hóa.
Lý tưởng của thanh niên các dân tộc Đắk Lắk hiện nay hòa quyện với khát vọng của nhân dân toàn tỉnh, quyết tâm hành động góp phần đưa quê hương Đắk Lắk phát triển ngày càng giàu mạnh. Lãnh đạo tỉnh xác định, thanh niên là lực lượng xã hội cực kỳ quan trọng đối với quá trình phát triển của địa phương trong hoàn cảnh nước ta đổi mới toàn diện và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Chính vì vậy, trong những năm qua, thanh niên và công tác thanh niên đã được Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk và các ban ngành, lực lượng xã hội đặc biệt quan tâm. Việc tổng kết thực hiện Nghị quyết 04 NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII về “công tác thanh niên trong thời kỳ mới” và sơ kết 2 năm thực hiện Nghị quyết số 08 NQ/TU của Ban thường vụ Tỉnh ủy Đắk Lắk về “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và công tác thanh niên trong tình hình mới” đã tạo ra cơ chế phát huy trách nhiệm của hệ thống chính trị các cấp đối với công tác thanh niên. Sau khi Luật Thanh niên được ban hành, các cấp chính quyền trong tỉnh đã tổ chức quán triệt và hướng dẫn cho đội ngũ cán bộ chủ chốt trong toàn tỉnh những vấn đề cơ bản của Luật, chỉ đạo cho tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức quán triệt rộng rãi trong cán bộ, đoàn viên thanh niên và từng bước đưa Luật Thanh niên vào cuộc sống. Trên cơ sở “Chiến lược phát triển thanh niên đến năm 2010” của Chính phủ, Đắk Lắk đã ban hành “Chiến lược phát triển thanh niên tỉnh Đắk Lắk đến 2010”. Mới đây, Tỉnh uỷ đã ban hành Chương trình hành động số 25 CTr/TU, ngày 20/10/2008 thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa X), điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức Đoàn và phong trào thanh niên có bước trưởng thành vượt bậc.
Được sự quan tâm và hỗ trợ của các cấp chính quyền trong tỉnh, nhiều thanh niên đã được tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, đơn vị. Trong thanh niên đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều gương thanh niên tiên tiến, nhiều mô hình thanh niên tiêu biểu trên các lĩnh vực: học tập, nghiên cứu khoa học, sản xuất kinh doanh, công tác chuyên môn… góp phần vào việc hình thành và xây dựng lớp thanh niên có đầy đủ bản lĩnh, trí tuệ, đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và phát triển tỉnh nhà.
Với vai trò hạt nhân của phong trào thanh niên, nhờ không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động sát với khả năng, nguyện vọng và quyền lợi của tuổi trẻ, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam tỉnh Đắk Lắk đã tập hợp được ngày càng đông đảo thanh niên tích cực tham gia thực hiện các phong trào hành động cách mạng, có nhiều sáng tạo và những khâu đột phá tạo được dấu ấn tốt đẹp trong dư luận xã hội. Tuổi trẻ Đắk Lắk hôm nay đã phát huy được tinh thần “Đâu Đảng cần, thanh niên có, việc gì khó, có thanh niên”, xung kích trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, luôn đảm nhận những khâu khó, việc mới. Có thể nói, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của tỉnh trong thời gian qua đã có những kết quả vượt bậc đáng ghi nhận, nhất là những kết quả đã đạt được từ phong trào “Thi đua tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” mà nay được phát triển lên tầm cao mới thành phong trào “4 đồng hành với thanh niên trên con đường lập thân, lập nghiệp và 5 xung kích phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ Tổ quốc” với nhiều chương trình hoạt động đa dạng, phong phú của các cấp bộ Đoàn, nhất là Đoàn cơ sở, phù hợp với nhu cầu và lợi ích chính đáng của đoàn viên thanh niên;góp phần tạo ra môi trường bồi dưỡng và phát huy được vai trò của tuổi trẻ trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của tỉnh nhà. Đời sống vật chất, tinh thần và sức khoẻ của thanh niên ngày càng được nâng cao. Đa số thanh niên có khát vọng vượt qua đói nghèo, lạc hậu. Ý thức chính trị, tính tích cực xã hội, tinh thần tình nguyện, tính xung kích của thanh niên được củng cố và phát huy;tỷ lệ thanh niên tham gia các hoạt động do Đoàn, Hội tổ chức ngày càng đông, số thanh niên đứng vào hàng ngũ của Đoàn, đoàn viên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam không ngừng tăng lên. Các gương điển hình sản xuất kinh doanh giỏi;bảo vệ an ninh biên giới, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc… xuất hiện trong thanh niên ngày càng nhiều hơn trước. Cùng với các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ, đội ngũ cán bộ Đoàn ngày càng trưởng thành và là nguồn cán bộ đắc lực của Đảng, chính quyền các cấp trong tỉnh.
Đặc biệt, sau khi Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn phát động cuộc vận động “Tuổi trẻ Đắk Lắk học tập và làm theo lời Bác”, đã có ngày càng nhiều các tấm gương thanh niên tiêu biểu cho lớp thanh niên thời đại mới với mong muốn và khát vọng được đóng góp trí tuệ, sức trẻ của mình vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Có thể nói, đây là đợt sinh hoạt chính trị sôi nổi và rộng khắp trong toàn Đoàn, được triển khai thực hiện trong một thời gian dài, với nhiều nội dung, hình thức hoạt động phong phú, vận dụng nhiều giải pháp cơ bản phù hợp với đoàn viên thanh niên của từng khối nông thôn, đô thị, lực lượng vũ trang, công nhân viên chức, học sinh, sinh viên và doanh nhân trẻ. Trong hơn 2 năm qua, tuổi trẻ các dân tộc Đắk Lắk đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa để triển khai thực hiện cuộc vận động, làm cho toàn thể cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi nhận thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, những lời dạy của Bác đối với thanh thiếu nhi, từ đó “Học tập và làm theo lời Bác” đã trở thành động cơ phấn đấu, thi đua của đông đảo đoàn viên, thanh thiếu nhi từ vùng trung tâm cho đến vùng sâu, vùng xa, trên tất cả các lĩnh vực, nghề nghiệp. Kể từ khi Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn phát động cuộc vận động, đã có hàng trăm thanh niên được tuyên dương “Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác” cấp huyện và cấp tỉnh. Những kết quả đó thể hiện sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo kịp thời của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, sự phối hợp, giúp đỡ của chính quyền, các ban ngành, đoàn thể các cấp và sự nỗ lực vượt bậc của tổ chức Đoàn các cấp cũng như đông đảo các tầng lớp thanh niên trong tỉnh.
Tuy nhiên, thanh niên các dân tộc tỉnh Đắk Lắk hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, đó là: Việc làm thiếu tính ổn định, trình độ văn hóa, chuyên môn nghiệp vụ thấp, tỷ lệ thất nghiệp cao, cả tỉnh hiện nay mới có khoảng 30% lao động trẻ được đào tạo nghề;nhiều thanh niên khi học xong không muốn tham gia công tác tại địa phương, có xu hướng ở lại các thành phố lớn. Điều kiện vui chơi, giải trí lành mạnh để thanh niên phát triển toàn diện còn nhiều thiếu thốn, nhất là thanh niên vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, sự phân hóa giàu nghèo giữa các khu vực, giữa nông thôn và thành thị, giữa các dân tộc trong cùng một địa bàn đã tác động đến tư tưởng và tâm trạng xã hội của thanh niên. Một bộ phận thanh niên còn thiếu ý thức, thiếu tu dưỡng, rèn luyện về đạo đức, chạy theo lối sống thực dụng, bị chi phối bởi tác động của mặt trái cơ chế thị trường, sa ngã vào các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức. Ngoài ra, một bộ phận thanh niên dân tộc thiểu số do nhận thức sai lệch nên trong thời gian qua đã bị các thế lực thù địch lôi kéo, dụ dỗ, kích động tham gia biểu tình, bạo loạn chính trị, vượt biên trái phép... đã làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thanh niên, đến trật tự an ninh và an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Những hạn chế, yếu kém nêu trên có nhiều nguyên nhân, song một nguyên nhân quan trọng là do quản lý nhà nước về công tác thanh niên còn nhiều bất cập;bộ máy quản lý nhà nước về công tác thanh niên và cơ chế phối hợp liên ngành trong công tác thanh niên chưa rõ ràng. Chưa gắn kết mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh với mục tiêu phát triển thanh niên.
Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (khóa X) đã xác định: “Các bộ, ngành và uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên theo lĩnh vực, địa bàn và theo sự phân công phân cấp của Chính phủ. Thành lập Hội đồng công tác thanh niên ở các tỉnh, thành phố, trực thuộc Trung ương làm nhiệm vụ tham mưu cho Uỷ ban nhân nhân tỉnh, thành phố thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên”. Theo điểm c, mục 2, điều 5 Luật Thanh niên: “Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở địa phương theo sự phân cấp của Chính phủ”. Nghị định số 120/2007/NĐ-CP ngày 23/7/2007 của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh niên cũng quy định rõ: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng cơ chế, chính sách thu hút thanh niên xung kích tham gia các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn trình Hội đồng nhân dân cùng cấp phê duyệt để giao cho tổ chức thanh niên ở địa phương thực hiện… Thành lập Hội đồng công tác thanh niên làm công tác tư vấn giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về công tác thanh niên. Tổ chức và hoạt động của Hội đồng công tác thanh niên do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định sau khi thống nhất với Ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam” (theo điều 21).
Chính vì vậy, từ việc đánh giá vai trò của thanh niên đối với sự phát triển của tỉnh, cùng với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trong chiến lược phát triển thanh niên của tỉnh, việc thành lập Hội đồng công tác thanh niên ở một tỉnh Tây Nguyên như Đắk Lắk hiện nay là một nhiệm vụ quan trọng mà Ủy ban nhân dân tỉnh cần khẩn trương thực hiện. Đó sẽ là một quyết sách để định ra những giải pháp phù hợp với tình hình thanh niên và công tác thanh niên ở Đắk Lắk trong thời gian tới.
Bác Hồ kính yêu đã dạy: “Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên”. Đất nước ta đã chính thức bước vào hội nhập kinh tế toàn cầu với nhiều thời cơ và thách thức mới. Nước nhà đã đặt niềm tin vào thanh niên, trao cho thanh niên trọng trách, đòi hỏi thanh niên phải phấn đấu, vươn lên cùng dân tộc sớm đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Đắk Lắk phải vươn lên, thoát khỏi đói nghèo, lạc hậu, sánh vai cùng các tỉnh bạn, góp phần đưa Việt Nam nâng cao vị thế của mình trên trường quốc tế. Với những kết quả đạt được và những kinh nghiệm rút ra trong thời gian qua, tin rằng thanh niên các dân tộc Đắk Lắk sẽ tiếp tục gìn giữ và phát huy truyền thống của dân tộc, giương cao ngọn cờ đoàn kết, xung kích, tình nguyện, sáng tạo, lập nhiều thành tích xuất sắc góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương Đắk Lắk ngày càng ổn định và phát triển./.
