Lịch sử ngày Quốc tế Lao động (mùng 1 tháng 5)
Ngày hội của những người lao động (1-5) - Lịch sử vàýnghĩa
Lịch sử ngày Quốc tế Lao động (mùng 1 tháng 5)
Từ nửa cuối thế kỷ XIX, chủ nghĩa tư bản bước sang giai đoạn độc quyền, sản xuất công nghiệp tăng nhanh;ở một số nước như Anh, Pháp, Đức, Mỹ…phát triển mạnh mẽ. Cùng với những bước tiến của nền kinh tế tư bản, giai cấp tư sản tăng cường bóc lột vàbần cùng hóa công nhân lao động;mâu thuẫn giai cấp ngày càng sâu sắc, dẫn đến nhiều cuộc đấu tranh giữa giai cấp vôsản với giai cấp tư sản diễn ra với quy môngày càng lớn.
Trong cuộc đấu tranh đó, vấn đề thời gian lao động cóýnghĩa quan trọng. Ngay sau khi thành lập Quốc tế I năm 1864, C. Mác coi việc rút ngắn thời gian lao động làmột nhiệm vụ đấu tranh của giai cấp vôsản. Tại Đại hội lần thứ nhất của Quốc tế họp tại Gieneve (Thụy Sĩ) tháng 9/1866, vấn đề đấu tranh đòi ngày làm việc 8 giờ được coi lànhiệm vụ quan trọng. Khẩu hiệu "Ngày làm 8 giờ"sớm xuất hiện ở một số nơi của nước Anh- nước cónền công nghiệp phát triển sớm nhất thế giới. Yêu sách này dần lan sang các nước khác.
Nước Mỹ, từ một quốc gia cónền kinh tế lạc hậu, phụ thuộc vào châu Âu, đãmở rộng sản xuất, nhanh chóng phát triển trở thành nước công nghiệp hàng đầu thế giới. Thành phố Chi- ca- go trở thành trung tâm thương nghiệp của Mỹ. Nước Mỹ lao vào cuộc chạy đua cạnh tranh tư bản quyết liệt. Các guồng máy chạy hết công suất suốt ngày đêm, hàng vạn công nhân bị bắt buộc làm việc mỗi ngày từ 14-18 giờ, phụ nữ quần quật lao động không kém gìnam giới, nhưng đồng lương chỉ bằng 1/2 nam giới vàsuốt tuần không cóngày nghỉ;trẻ em phải làm việc 12 giờ/ngày.
Ảnh cótính chất minh họa. Nguồn: dangcongsan.vn
Không chịu đựng mãi với chế độ bóc lột tàn khốc của giai cấp tư sản, phong trào bãi công của công nhân Mỹ bùng lên với đòi hỏi bức thiết làtăng lương, giảm giờ làm, cùng với phong trào đấu tranh của công nhân làsự ra đời vàphát triển phong trào công đoàn. Năm 1868, giới cầm quyền Mỹ buộc phải thông qua đạo luật ngày làm 8 giờ trong các cơ quan, xínghiệp thuộc Chính phủ. Nhưng các xínghiệp tư nhân vẫn giữ ngày làm việc từ 11 đến 12 giờ.
Ngày 1/5/1886, tại thành phố Chi- ca-go (Mỹ), hưởng ứng lời kêu gọi của "Liên đoàn lao động Mỹ", công nhân toàn thành phố tiến hành bãi công, tổ chức mít tinh vàbiểu tình trên đường phố (40 ngày không đến nhàmáy làm việc). Khẩu hiệu "Ngày làm việc 8 giờ"trở thành tiếng nói chung của giai cấp công nhân, chính quyền tư sản rơi vào thế bị động.
Ngày 3/5/1886, hơn 6 ngàn công nhân tổ chức bãi công mít tinh, biểu tình nhưng những người bãi công phản đối, bị cảnh sát đàn áp, 9 công nhân bị giết, 50 bị thương nặng, gây chấn động thành phố.
Ngày 4/5/1886, một cuộc mít tinh khổng lồ diễn ra ở Quảng trường Hay- mác- két để phản kháng hành động của cảnh sát. Lấy cớ đóchính quyền mở cuộc khủng bố lớn, hơn 200 người chết vàbị thương, nhàtùchật ních những người tham gia đấu tranh.
Những cuộc biểu tình tại Chi-ca-gôdiễn ra ngày càng quyết liệt. Giới chủ đuổi những công nhân bãi công, thuêngười làm ở các thành phố bên cạnh, thuêbọn khiêu khích vàcảnh sát đàn áp, pháhoại cuộc đấu tranh của công nhân. Các xung đột xảy ra dữ dội khiến hàng trăm công nhân chết vàbị thương, nhiều thủ lĩnh công đoàn bị bắt….
Vụ tàn sát đẫm máu sau ngày 1/5/1886, gây nên chấn động lớn trong giai cấp công nhân thế giới. Ở Mỹ nhiều cuộc biểu tình lớn nổ ra tại các thành phố lên tiếng ủng hộ yêu sách của công nhân Chi- ca- gô. Công nhân Pháp, Ý, Tây Ban Nha, HàLan…tổ chức nhiều cuộc mít tinh bày tỏ sự đồng tình với công nhân Mỹ.
Hơn một năm sau, ngày 11/11/1887, các thủ lĩnh của cuộc đấu tranh bị chính quyền treo cổ. Tuy phong trào bị đàn áp, nhưng chính quyền buộc phải ban hành đạo luật ngày làm 8 giờ.
Để ghi nhận những thành quả của phong trào công nhân các nước, ngay trong Đại hội thành lập Quốc tế thứ II, được triệu tập ngày 14/7/1889, các đại biểu của giai cấp công nhân đãthông qua Nghị quyết lấy ngày 1/5 làm ngày đoàn kết đấu tranh của công nhân lao động trên toàn thế giới. Từ đóngày 1/5 trở thành ngày Quốc tế Lao động.
Thực hiện Nghị quyết của Quốc tế thứ II, ngày 1/5/1890 lần đầu tiên, Ngày Quốc tế Lao động được kỷ niệm với quy môthế giới. Công nhân ở các nước Mỹ, Canada, Pháp, Đức, Áo, Đan Mạch, Bỉ, Thụy Điển, HàLan, Ývànhiều nước khác tiến hành bãi công, mít tinh, xuống đường biểu tình mang theo biểu ngữ "Ngày làm 8 giờ", "Vôsản tất cả các nước đoàn kết lại".
Ngày Quốc tế Lao động 1/5 đãtrở thành ngày Lễ tại nhiều quốc gia trên thế giới, dành để tôn vinh lao động vàgây dựng đoàn kết lao động trên thế giới;làngày hội của giai cấp công nhân vànhân dân lao động trên toàn thế giới, ngày đoàn kết giai cấp công nhân vàcác dân tộc bị áp bức trên thế giới trong cuộc đấu tranh vìhòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ vàtiến bộ xãhội.
Giai cấp công nhân vànhân dân lao động Việt Nam với ngày Quốc tế Lao động
Từ thập niên 30 của thế kỷ XX, Nguyễn Ái Quốc (Hồ ChíMinh) đãtích cực truyền báchủ nghĩa Mác- Lênin vào Việt Nam qua những tác phẩm của mình, giúp công nhân lao động Việt Nam hiểu rõhơn về phong trào cộng sản, công nhân, công đoàn thế giới, nhất làvề Cách mạng Tháng Mười Nga vàngày Quốc tế Lao động (1/5), biểu hiện sự đoàn kết với vôsản, cần lao quốc tế. Ngày 1/5 gắn liền với cả một quátrình đấu tranh cách mạng ở trong nước cũng như ở nước ngoài.
Ngày 1/5/1925, công nhân Chợ Lớn, công nhân đường sắt Dĩ An vàcông nhân ở ĐàNẵng biểu tình bày tỏ ýchíbảo vệ Liên bang Xôviết. Tháng 8/1925, công nhân Nhàmáy đóng tàu Ba Son (Sài Gòn) đãbãi công đòi tăng lương vàđể ủng hộ phong trào đấu tranh của công nhân Thượng Hải (Trung Quốc). Những cuộc đấu tranh đầu tiên ấy đánh dấu sự kết hợp giữa chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vôsản, một mốc son trong phong trào công nhân Việt Nam phát triển từ tự phát đến tự giác.
Tháng 2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập. Ngay trong Cương lĩnh đầu tiên, Đảng đãxác định vai tròvàsứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam làgiai cấp lãnh đạo cách mạng, nòng cốt trong khối liên minh công- nông. Phong trào đấu tranh ngày 1/5/1930 mở đầu cao trào cách mạng 1930-1931. Từ thành thị đến nông thôn, từ Bắc đến Nam nhiều nơi treo cờ Đảng, tổ chức mít tinh, tuần hành thị uy, lần đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng vàhướng dẫn, vận động của Công hội đỏ, công nhân cùng với nông dân mít tinh biểu tình kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động (1/5), đấu tranh đòi quyền lợi, bày tỏ tình đoàn kết với công nhân lao động thế giới. Đây làlần đầu tiên, giai cấp công nhân vànhân dân lao động trên phạm vi toàn quốc đoàn kết đấu tranh tỏ rõsức mạnh vôđịch, nghị lực phi thường của khối liên minh công- nông. Đặc biệt tại Nhàmáy xe lửa Trường Thi, Nhàmáy Cưa, Nhàmáy diêm Bến Thủy (Nghệ An), hàng nghìn thợ thuyền cùng sát cánh với nông dân ngoại thành đòi ngày làm việc 8 giờ, giảm sưu thuế;cuộc đấu tranh của 4000 công nhân Nhàmáy sợi Nam Định trong 21 ngày gian khổ cũng góp phần vào cao trào cách mạng toàn quốc do Đảng lãnh đạo.
Phong trào cách mạng 1936-1939, thời kỳ Mặt trận dân chủ Đông Dương, ngày Quốc tế Lao động được tổ chức công khai. Đặc biệt làcuộc mít tinh ngày 1/5/1938, tại trường Đấu xảo HàNội (nay làCung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt- Xô). Cuộc mít tinh bắt đầu lúc 16 giờ ngày 1/5/1938, nhưng ngay từ xế trưa, trên nhiều ngả phố, những dòng người tham gia mít tinh đãcuồn cuộn lên đường. Tổng cộng cótrên 25.000 người của 25 đoàn khác nhau. Đây làcuộc mít tinh lớn nhất trong thời kỳ vận động dân chủ, biểu dương sức mạnh của nhân dân lao động.
Sau khi giành được độc lập, ngày 18/2/1946, Chủ tịch Hồ ChíMinh kýSắc lệnh số 22c/NV/CC quy định ngày 1/5 làmột trong những ngày Lễ chính thức của nước ta. Ngày 29/4/1946, Chủ tịch Hồ ChíMinh kýSắc lệnh số 56 quy định công nhân được hưởng lương ngày nghỉ lễ Quốc tế Lao động (1/5). Ngày 1/5/1946, lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, ngày Quốc tế Lao động (1/5) được tổ chức kỷ niệm mít tinh trọng thể tại HàNội với sự tham dự của 20 vạn nhân dân lao động. Nhân dịp này, Chủ tịch Hồ ChíMinh đọc lời kêu gọi: "Cùng đồng bào toàn quốc! Cùng anh chị em lao động! Ngày 1 tháng 5 làmột ngày Tết chung cho lao động cả các nước trên thế giới. Đólàmột ýnghĩa đoàn kết rất sâu xa. Ở nước ta lần này làlần đầu màđồng bào ta, anh chị em lao động ta, được tư do đón tiếp ngày 1/5. Vậy nên nócóýnghĩa đặc biệt sâu xa hơn nữa. Đối với chúng ta nólàmột ngày để tỏ cho thế giới biết rằng ngày này chẳng những làngày Tết lao động, mànócòn làngày toàn dân đoàn kết. Đoàn kết để giữ vững tự do dân chủ. Đoàn kết để kiến thiết nước nhà. Đoàn kết để xây dựng một đời sống mới".
Trong công cuộc xây dựng vàbảo vệ Tổ quốc, nhất làtrong 30 năm đổi mới, cùng với quátrình phát triển của đất nước, giai cấp công nhân Việt Nam đãcónhững bước trưởng thành cả về số lượng vàchất lượng, đang cómặt trong tất cả các thành phần kinh tế, đóng góp hơn 65% tổng sản phẩm xãhội vàhơn 70% ngân sách nhànước. Công nhân, lao động nước ta đãtiếp cận nhanh với khoa học, công nghệ tiên tiến, từng bước đảm đương, làm chủ kỹ thuật vàcông nghệ cao, bước đầu hình thành đội ngũ công nhân tríthức.
Nghị quyết số 20/NQ-TW, Hội nghị Trung ương 6 (khóa X) về "Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", Đảng ta xác định "Giai cấp công nhân nước ta cósứ mệnh lịch sử to lớn: Làgiai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong làĐảng Cộng sản Việt Nam;giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến;giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xãhội, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vìmục tiêu dân giàu, nước mạnh, xãhội công bằng, dân chủ, văn minh;lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân vàđội ngũ tríthức dưới sự lãnh đạo của Đảng".
Cùng với sự phát triển của giai cấp công nhân, Công đoàn Việt Nam với gần 9 triệu đoàn viên, 130 nghìn công đoàn cơ sở, đãđồng hành vìsự phát triển ổn định, bền vững của doanh nghiệp, vìviệc làm, đời sống của người lao động. Trong thời gian tới, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, giai cấp công nhân vàtổ chức Công đoàn Việt Nam đứng trước thời cơ mới, thách thức mới, nhất làkhi Hiệp định TPP được kýkết vàthực hiện. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng nêu rõ: "Quan tâm, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng vàchất lượng, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân;bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc, nhàở, các công trình phúc lợi phục vụ cho công nhân;sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xãhội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, …để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất vàtinh thần của công nhân".
Phát huy truyền thống quýbáu của dân tộc vàgiai cấp công nhân Việt Nam, kỷ niệm 131 năm ngày Quốc tế Lao động, giai cấp công nhân vànhân dân lao động nước ta nguyện đoàn kết, sát cánh cùng công nhân vànhân dân lao động trên toàn thế giới trong cuộc đấu tranh vìhòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ vàtiến bộ xãhội, quyết tầm cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng./.
Nguồn: dangcongsan.vn
