Ngày Khí tượng Thế giới (23/3): Thấu hiểu những đám mây
Ngày Khítượng Thế giới (23/3): Thấu hiểu những đám mây
Thấu hiểu về mây để dự báo thời tiết, khíhậu
Không phải ngẫu nhiên Tổ chức Khítượng Thế giới (WMO) chọn chủ đề Ngày Khítượng Thế giới năm nay (23/3) là“Hiểu biết về mây”. Bởi trong thông điệp của mình, GS. Petteri Taalas, Tổng Thư kýWMO nhấn mạnh, hiểu biết về mây làcơ sở quan trọng để dự báo tình hình thời tiết, môphỏng các tác động của biến đổi khíhậu trong tương lai.
* Mây - yếu tố quan trọng bậc nhất trong dự báo thời tiết
Từ khi chưa cócác phương tiện, thiết bị hỗ trợ cho việc dự báo thời tiết, con người vẫn cóthể “trông trời, trông đất, trông mây”để phán đoán thời tiết một cách tương đối chính xác. Người xưa đãđúc kết: “Mây xanh thìnắng, mây trắng thìmưa”hay “Vàng mây thìgió, đỏ mây thìmưa”. Điều này cho thấy, mây làyếu tố quan trọng trong việc dự báo thời tiết.
Theo GS. Petteri Taalas, Tổng Thư kýWMO, mây cóvai tròrất quan trọng trong việc điều tiết khíhậu, thời tiết vàcân bằng năng lượng của Trái đất. Các đám mây đãgóp phần điều tiết chu trình nước vàtoàn bộ hệ thống khíhậu.
Với những người làm công tác dự báo thời tiết, thông điệp Ngày Khítượng năm nay không chỉ dừng lại ở việc hiểu biết màđể làm dự báo phải “thấu hiểu”về mây.
Ông LêThanh Hải, PhóTổng Giám đốc Trung tâm Khítượng Thủy văn Quốc gia bộc bạch, “phải hiểu rõvàsâu sắc về mây vìđólàyếu tố quan trọng bậc nhất trong các yếu tố để dự báo thời tiết. Mây làmột biểu hiện trong vòng tuần hoàn nước, nước sẽ bốc hơi, ngưng kết thành mây, mây thành mưa, tạo thành chu trình khép kín”.
Với kinh nghiệm của người lâu năm trong nghề, ông Hải cho biết, mây hết sức quan trọng vàkhông thể thiếu được trong quan trắc thủy văn. Mây cónhiều loại, mỗi loại mây mang lại một hệ quả thời tiết khác nhau. Mây nào thìmưa nấy. Mây còn liên quan đến từng loại hình thời tiết khác nhau. Córất nhiều yếu tố, cơ chế, lýdo tại sao gây ra một cơn bão, trước bão thìcógiông, lốc, không khílạnh tràn về…Chúng ta không thể biết được nguyên nhân nhân trực tiếp nhưng qua hệ thống mây chúng ta cóthể nhận biết được. Theo thuật ngữ của người làm dự báo là “nhận vết để xác định ra chân”. Nghĩa lànhờ vào biểu hiện của mây để xác định độ mạnh của bão.
“Tất cả các hiện tượng về mây không chỉ quan trọng với người làm công tác dự báo, đối với người dân thìviệc chúýđến mây còn cóthể cứu được tính mạng của mình. Người dân cóthể căn cứ vào các hiện tượng bất thường của mây như khi thấy 1 cơn dông ùn ùn kéo tới, hay nhìn thấy đám mây giông mùa hè, đólàbiểu hiện của cơn mưa lớn, cóthể kèm theo lốc xoáy, vòi rồng, thìtìm cách tránh trú” –ông Hải khẳng định.
* Thiết bị hiện đại chưa thể thay thế được con người
Khi được hỏi về việc máy móc cóthể thay thế con người quan sát mây hay không, ông Hải cho biết, mây làyếu tố khítượng duy nhất chỉ cócon người mới quan sát được. Máy móc không thể làm thay con người được.
Ông phân tích, hiện nay, khi khoa học, công nghệ phát triển cónhiều thiết bị, máy móc để quan trắc mây. Một ra đa thời tiết cóthể quét được kích thước của đám mây. Kích thước không gian, thời gian, độ cao của chân mây cũng như kết cấu của đám mây, từ đósuy ra được các loại hình thời tiết do các đám mây mang đến. Mây càng dày thìmưa càng lớn. Mây càng phát triển mạnh thìcàng cókhả năng phát triển dông lốc, tất cả yếu tố đóliên quan chặt chẽ với nhau. Vàđây làkhâu quan trọng trong cái khâu dự báo thời tiết.
Năm 1957, con người phóng lên các vệ tinh nhân tạo thìviệc đầu tiên nghĩ đến làgắn lên các máy ảnh, để chụp ảnh các hệ thống mây của trái đất vìở trạm khítượng thủy văn chỉ quan sát được mây trong vòng bán kính 20 km. Nhưng các loại máy đókhông cho được hình ảnh, đặc điểm mây một cách chi tiết, không cho được hình ảnh mây thấp, mây cao, mây trung do nhìn từ trên cao chỉ nhìn được phần đỉnh. Vìthế quan trắc từ mặt đất vẫn làđiều quan trọng.
Các ảnh mây vệ tinh, ra đa thời tiết cóthể định vị được mây, phân loại được mây nhưng không thể cụ thể, rõràng như các quan trắc viên. Với kinh nghiệm của mình, họ cóthể nói đây làloại mây gì, ở độ cao nào, mang lại lượng mưa gì, nóbiến thiên ra sao…. do đócon người làyếu tố vôcùng quan trọng trong việc quan trắc mây.
Theo http://www.monre.gov.vn
