Thiếu công nghệ chế biến khoáng sản titan Việt Nam
Thiếu công nghệ chế biến khoáng sản titan Việt Nam
Việt Nam đứng đầu thế giới về trữ lượng vàchất lượng khoáng sản titan. Theo dự tính, Việt Nam cótổng trữ lượng 664 triệu tấn (tổng trữ lượng trên toàn thế giới là1.400 triệu tấn). Tuy nhiên, sự giàu cóấy vẫn không giúp nền công nghiệp khai khoáng titan “cất cánh”vìcông nghệ khai thác quálạc hậu.
Thiếu định hướng, doanh nghiệp mạnh ai nấy làm
Hiện nay trên địa bàn cả nước có24 giấy phép khai thác khoáng sản titan còn hiệu lực trữ lượng theo giấy phép khoảng 15 triệu tấn khoáng vật nặng (KVN). Theo thống kêchưa đầy đủ, sản lượng khai thác titan từ năm 2006 - 2013 cókhoáng 5,2 triệu tấn khoáng vật nặng. Công nghệ khai thác, tuyển titan được các doanh nghiệp sử dụng chủ yếu theo hình thức cuốn chiếu, sử dụng máy bơm hút kết hợp hệ thống tuyển thôbằng vít xoắn đặt trên bèdi dộng dọc theo khai trường, đổ thải trong. Nhìn chung, công nghệ, thiết bị sử dụng chủ yếu làhàng nhập từ Trung Quốc, đầu tư mang tính tự phát.
Theo như đánh giácủa các chuyên gia khoáng sản, trong Chiến lược Khoáng sản đến năm 2020, tầm nhìn 2030 nhấn mạnh, Việt Nam chỉ xuất khẩu sản phẩm chế biến từ khoáng sản cógiátrị kinh tế cao đối với khoáng sản cóquy môlớn;đầu tư các nhàmáy chế biến sâu quặng titan theo hướng sử dụng công nghệ tiên tiến không gây ônhiễm môi trường;hình thành ngành công nghiệp khai khoáng titan - zircon tương xứng với tiềm năng khoáng sản. Thế nhưng, Nhànước chưa cótiêu chuẩn, quy chuẩn cho công nghệ, thiết bị yêu cầu sử dụng trong khai thác titan;chưa định hướng cho doanh nghiệp phải sử dụng công nghệ khai thác hiện đại, thân thiện môi trường. Do đó, dẫn tới tình trạng lãng phítài nguyên, hủy hoại môi trường như thực tế hiện nay.
Ông Trần Văn Nhựt, Giám đốc Sở Công Thương Bình Thuận cho biết: 92% trữ lượng titan cả nước nằm ở tỉnh Bình Thuận. Công nghiệp sa khoáng ở đây còn nhiều hạn chế như công nghệ khai thác, chế biến sử dụng chưa hợp lý. Nhiều doanh nghiệp chưa chútrọng nâng cao cải tiến công nghệ, màchỉ biết đặt vít nơi nào nhiều quặng để khai thác lấy ra nhiều KVN. Trong khi đó, mỗi khu vực thành phần hạt, hàm lượng KVN khác nhau. Vídụ, tại Bình Thuận, sa khoáng titan phân bố sâu, hàm lượng KVN trong cát tuy ít hơn các nơi khác, nhưng lại nhiều zircon, (chiếm 10 - 25% KVN). Với công nghệ khai thác hiện đang sử dụng, thìphần lớn chưa khai thác triệt để, lượng zircon còn trong cát thải rất nhiều.
Được biết, lãnh đạo tỉnh Bình Thuận đặc biệt quan tâm chế biến sâu titan –coi đây làđiều kiện tiên quyết hình thành ngành công nghiệp titan, từ đónâng giátrị titan Việt Nam trên thị trường thế giới. Thế nhưng đến nay, tại Bình Thuận vẫn chưa cónhàmáy chế biến sâu nào cho ra sản phẩm. Việc chuyển giao công nghệ chế biến sâu, cũng như bảo vệ môi trường gặp khókhăn.
Để ngành công nghiệp titan “cất cánh”…
Công nghệ chế biến sâu titan hiện không được phổ quát vàbán rộng rãi trên thị trường thế giới. Do vậy, doanh nghiệp phải tự mày mòliên hệ nhiều tập đoàn, tổng công ty của một số quốc gia cónền công nghiệp khai khoáng phát triển như Mỹ, Ukraine, Australia, Đức…để xin chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, công nghệ này hiện nay được xem như hàng độc quyền, làbímật, nên các doanh nghiệp rất khótiếp cận. Trong khi đótiềm lực tài chính của các doanh nghiệp khai thác titan trong nước hạn chế, việc doanh nghiệp tự tìm kiếm công nghệ trong thời gian qua cũng chỉ dừng lại ở mức độ khiêm tốn ở dạng nhàmáy tuyển tách titan, cao hơn nữa lànghiền zircon siêu mịn với các công nghệ cũ của Trung Quốc. Tính đến nay trên cả nước mới có2 nhàmáy sản xuất ilmenite hoàn nguyên công suất 20.000 tấn/năm và5 nhàmáy luyện xỉ đãsản xuất gia đoạn 1, công suất 84.000 tấn/năm vàkhoáng 11 dây truyền/ xướng nghiền bột zircon mịn, rutil mịn.
Khókhăn làthế, nhưng ông LêTiến Phương, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận chia sẻ: “Dẫu vạn lần khó, song việc “mở lối”cho công nghiệp chế biến sâu titan làhướng đi màBình Thuận đau đáu theo đuổi”. Ông Phương nhấn mạnh, không thể để tiếp tục việc khai thác, chế biến titan với công nghiệp lạc hậu, giátrị thấp, lãng phítài nguyên, ônhiễm môi trường, gây mất trật tự xãhội như lâu nay, nên việc tăng cường công tác quản lýtrong khai thác vàhình thành trung tâm chế biến sâu titan làviệc làm cần thiết cho việc tạo lực thu hút chuỗi nhàmáy công nghệ hiện đại cótính liên hoàn, bổ trợ nhau trong chuỗi giátrị sản phẩm sau titan.
Theo quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến vàsử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, cóxét tới năm 2030, tỉnh Bình Thuận được xác định làmột tỉnh cótiềm năng khoáng sản titan rất lớn. Đầu năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đãnhất tríhình thành khu công nghiệp chế biến sâu titan - zircon trên địa bàn tỉnh tại 2 khu vực phía Bắc vàphía Nam tỉnh. Thế nhưng, con đường biến giấc mơ từ tiềm năng giàu cónày thành ngành công nghiệp titan vẫn còn rất xa.
Nguồn: wwww.monre.gov.vn
