Tài nguyên đất ở Tây Nguyên ngày càng bị thoái hóa nghiêm trọng
Đólàýkiến của Giáo sư, Tiến sĩ Khoa học Lê Huy Bá, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành phát biểu tại buổi tọa đàm về chiến lược phát triển vùng Tây Nguyên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 do Ban Chỉ đạo Tây Nguyên phối hợp cùng với Trường Đại học Nguyễn Tất Thành (thành phố Hồ ChíMinh) tổ chức mới đây tại thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk).
Theo Giáo sư LêHuy Bá, Tây Nguyên cótổng diện tích tự nhiên trên 5,4 triệu ha vàcũng làvùng códiện tích đất đang sử dụng chiếm tỷ lệ cao (81,5%), đứng thứ 4 trong 7 vùng ở nước ta. Địa hình đất Tây Nguyên làmột phức hợp núi, cao nguyên, trũng giữa vàđồng bằng. Tài nguyên đất ở Tây Nguyên kháđa dạng, đặc biệt có1,3 triệu ha đất đỏ bazan với hàm lượng chất hữu cơ, đạm, lân, kali…cao, cho phép phát triển nhiều loại cây trồng, nhất làcây công nghiệp dài ngày như càphê, hồ tiêu, cao su, điều, chè, dâu tằm, cây ăn quả.
Tuy nhiên, trong thời gian qua do việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất lâm nghiệp diễn ra quámạnh, tràn lan, cộng với các cấp chính quyền buông lỏng công tác quản lýbảo vệ rừng nên làm cho diện tích rừng, đất rừng ngày càng thu hẹp. Mặt khác, do canh tác không khoa học, không hợp lýnên làm cho thảm thực vật (tấm áo bảo vệ mặt đất) bị lột đi nhanh chóng kéo theo tình trạng xói mòn, rửa trôi đất ở Tây Nguyên ngày càng nhiều.
Theo Sở Khoa học Công nghệ vàMôi trường Đắk Lắk, ở độ dốc từ 5 đến 8 độ, với lượng mưa hàng năm 1.905 mm, trên 1 ha nương rẫy, lượng đất bị rửa trôi lên đến 95,1 tấn/năm, trên đất trồng ngôlà105,7 tấn, trên đất trồng càphêcó2 năm tuổi 69,2 tấn…gấp rất nhiều lần so với nơi córừng (rừng tái sinh 12 tấn, rừng nguyên sinh chỉ códưới 6 tấn). Cũng theo các nhàkhoa học, qua tổng kết nhiều điểm quan trắc trên các độ dốc vàcác vùng đất khác nhau ở khu vực Tây Nguyên cũng cho thấy lượng chất dinh dưỡng trung bình hàng năm trên 1 ha đất sản xuất bị cuốn trôi rất lớn. Theo tính toán sơ bộ, mỗi năm đất Tây Nguyên bị tụt trôi xuống sông MêKông vàsau đóbị đẩy ra biển Đông lên đến hàng trăm triệu tấn vàkèm theo với đất làhàng vạn tấn màu mỡ, chất hữu cơ khác….
Ngoài ra, độ che phủ rừng ở Tây Nguyên ngày bị suy giảm đãlàm cho lượng nước ngầm trong đất cũng bị suy kiệt , độ ẩm của đất giảm, các vi sinh vật trong đất mất theo. Đây cũng làlýdo khiến cho đất canh tác nhanh bạc màu, xói mòn. Thậm chí, nhiều nơi ở khu vực Tây Nguyên đãcóbiểu hiện của sự sa mạc hóa, hạn hán quanh năm, cây trồng bị khôcằn không phát triển.
Các nhàkhoa học đãđề xuất các tỉnh Tây Nguyên cần hạn chế việc chuyển đổi diện tích rừng tự nhiên sang mục đích sử dụng khác, tăng cường đầu tư trồng mới rừng để phủ xanh đất trống, đồi trọc. Các tỉnh Tây Nguyên cũng bố trílại cơ cấu cây trồng hợp lý, canh tác khoa học, nhất làhạn chế việc phát triển cây càphê, đồng thời thực hiện việc đa dạng hóa cây trồng trong các vườn càphêđể giữ vững cân bằng sinh thái, hạn chế tài nguyên đất bị rửa trôi, thoái hóa góp phần tạo điều kiện cho Tây Nguyên phát triển kinh tế, xãhội bền vững.
Nguồn www.monre.gov.vn
